İkili İlişkiler

Türkiye-Yeni Zelanda İkili İlişkileri

Siyasi İlişkiler

Yeni Zelanda Çanakkale Kara Savaşlarına dayanan ortak tarihi geçmişimizin ve Atatürk'ün ileri görüşlülük ve insancıl bir yaklaşımla ANZAC annelerine gönderdiği duygusal mesaj dolayısıyla kuvvetli dostluk bağlarımızın bulunduğu bir ülkedir. Türkiye'de her yıl düzenlenen Çanakkale Anma Törenleri, iki ülke arasındaki bağların pekiştirilmesine katkıda bulunmakta, böylece oluşan temaslar ve sağlam zemin, ikili ilişkilerin değişik alanlarda güçlenip çeşitlendirilmesi için uygun ortamı sağlamaktadır.

Türkiye-Yeni Zelanda ilişkileri, zamanın Yeni Zelanda Başbakanı ve halihazırdaki Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Başkanı Helen Clark’ın 2005 yılı Nisan ayında ülkemize, Sayın Başbakanımızın ise 2005 yılı Aralık ayında Yeni Zelanda’ya gerçekleştirdikleri ziyaretle yeni bir zemine taşınmıştır.

Bunu takiben, iki ülke arasında Devlet Başkanı, Başbakan ve Bakan düzeyinde karşılıklı ziyaretler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, parlamenterler düzeyinde ve iş ve yatırım imkânlarının tanıtılması ve geliştirilmesi amaçlı temaslarda bulunulmuştur. Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı’nın 2008 yılı Nisan ayında ülkemizi ziyareti sırasında, Eğitim ve Veterinerlik alanlarındaki düzenlemelere ilişkin Mutabakat Zabıtları imzalanmış, ayrıca Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi ve Hava Ulaştırma Anlaşmalarının müzakereleri tamamlanmıştır. 2009 yılında Yeni Zelanda Genel Valisi Anand Satyanand, Sayın Cumhurbaşkanımızın davetine icabetle ülkemizi ziyaret etmiştir. Yeni Zelanda Başbakanı John Key ve Dışişleri Bakanı Murray McCully 2010 yılı ilk çeyreğinde, Yeni Zelanda Temsilciler Meclisi Başkanı Dr. Lockwood Smith başkanlığındaki parlamento heyeti ise 2010 yılı Ekim ayında ülkemizi ziyaret etmişlerdir. Başbakan Key’in ziyareti sırasında Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması ve Çalışarak Tatil Programı Hakkında Anlaşma ile iki ülke ilişkileri açısından yol haritası niteliğini taşıyan “Türkiye-Yeni Zelanda Ortak Bildirgesi”, Dışişleri Bakanı Murray McCully’nin ziyareti sırasında ise Hava Ulaştırması Anlaşması imzalanmıştır

Üst düzey ziyaretlerde yakalanan ivme 2011, 2012 ve 2013 yıllarında da korunmuştur. Nitekim, dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Ömer Dinçer, beraberinde bir heyetle Türkiye-Yeni Zelanda Karma Ekonomik Toplantısı (KEK) vesilesiyle 9-13 Şubat 2011 tarihlerinde Yeni Zelanda’da temaslarda bulunmuş, bilahare Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Murray McCully 24-25 Nisan 2011, Gazi İşleri Bakanı Nathan Guy 24-25 Nisan 2012 tarihlerinde Çanakkale’de düzenlenen anma törenlerine katılmışlar, Yeni Zelanda Ticaret Bakanı 28-29 Mayıs 2012 tarihinde Ankara’da düzenlenen 9. dönem KEK Toplantısına dönemin Milli Eğitim Bakanımız Sayın Ömer Dinçer ile birlikte eş-başkanlık yapmışlardır. 2013 yılı Şubat ayında Çanakkale Valisi ve beraberindeki heyet Yeni Zelanda’da temaslarda bulunmuştur. Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Murray McCully 7-8 Mart 2013 tarihlerinde ülkemize bir çalışma ziyareti gerçekleştirmiş, bilahare Savunma Bakanı Jonathan Coleman 25 Nisan 2013 tarihinde ülkemizde düzenlenen Anzak Günü törenlerine katıldıktan sonra 26 Nisan günü Milli Savunma Bakanımız ile biraraya gelmiştir. Son olarak OECD Milli Eğitim Bakanları toplantı vesilesiyle ülkemizi ziyaret eden Yeni Zelanda Eğitim Bakanı Heika Parata anılan toplantı marjında 2013 yılı Ekim ayında Milli Eğitim Bakanımız Sayın Nabi Avcı ile ikili görüşme gerçekleştirmiştir.

Ticari ve Ekonomik İlişkiler

Ekonomik ilişkilerimizin yasal alt yapısını, Ticaret ve Ekonomik İşbirliğinin Geliştirilmesini Öngören Mektup teatisi, Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık Alanlarında İşbirliği Mutabakat Zaptı, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Karma Komitesi Kurulmasına ilişkin Anlaşma ile Yeni Zelanda Başbakanı John Key’in ülkemizi ziyareti sırasında 22 Nisan 2010 tarihinde Ankara’da imzalanan Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması oluşturmaktadır.

Ekonomik ilişkilerde son dönemde kaydedilen gelişmelere rağmen, ulaşılan düzey iki ülkenin potansiyelinin altındadır.

2011 yılında toplam ticaret hacmimizin 67 milyon ABD Doları ihracat, 57 milyon ABD Doları ithalat olmak üzere toplam 124 milyon ABD Doları seviyesinde gerçekleşmiştir. 2013 yılında ise ikili ticaret hacmi154 milyon ABD Dolarına ulaşmıştır.

İki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilere dair temel mekanizmayı 1990 yılında kurulan Karma Ekonomik Komisyon oluşturmaktadır. Son olarak düzenlenen 9. Dönem KEK Toplantısı 28-29 Mayıs 2012 tarihlerinde Milli Eğitim Bakanımız Sayın Ömer Dinçer ve Yeni Zelanda Ticaret Bakanı Tim Groser’ın eş-başkanlıklarında Ankara’da yapılmıştır.

Ülkemizi ziyaret eden Yeni Zelandalı turist sayısında son yıllarda yükselen bir grafik yakalanmıştır. Nitekim, 2012 yılında ülkemizi ziyaret eden Yeni Zelandalı turist sayısı bir önceki yıla oranla %3,8 aratarak 23,814’e ulaşmış, 2013 yılında ülkemizi ziyaret eden turist sayısı31 bine ulaşmıştır.

Üst Düzey Ziyaretler

Cumhurbaşkanı düzeyinde:

Genel Vali Sir Paul Reeves (Nisan 1990)

Sayın Turgut Özal (5-8 Ağustos 1991)

Genel Vali Sir Michael Hardie Boys (21-28 Nisan 1998)

Genel Vali Dame Silvia Cartwright (21 Nisan-1 Mayıs 2003)

Genel Vali Sir Anand Satyanand ( 22 – 28 Nisan 2009)

Genel Vali SirJerry Mateparae( 20 – 26 Nisan 2014)

Genel Vali Sir Jerry Mateparae (1-10 Ağustos 2015)

Meclis Başkanı düzeyinde:

Sayın Lockwood Smith (3-5 Ekim 2010)

Sayın İsmail Kahraman (8-11 Mayıs 2016)

Başbakan düzeyinde:

Sayın Helen Clark (20-26 Nisan 2000)

Sayın Helen Clark (23-27 Nisan 2005)

Sayın Recep Tayyip Erdoğan (3-7 Aralık 2005)

Sayın John Key (22-25 Nisan 2010)

Sayın John Key (23-25 Nisan 2015)

Dışişleri Bakanı düzeyinde:

Sayın Vahit Halefoğlu (28-30 Nisan 1985)

Sayın Don McKinnon (12-15 Eylül 1992)

Sayın Hikmet Çetin (27 Şubat-2 Mart 1994)

Sayın Donald Charles McKinnon (16-19 Nisan 1995)

Sayın Phil Goff (23-25 Nisan 2001)

Sayın Winston Peters (24 – 28 Nisan 2007)

Sayın Winston Peters (22 – 29 Nisan 2008)

Sayın Murray McCully (3-5 Mart 2010)

Sayın Murray McCully (24-25 Nisan 2011)

Sayın Murray McCully (7-9 Mart 2013)

Sayın Murray McCully (19-20Haziran 2014)

Sayın Mevlüt Çavuşoğlu (12-13 Kasım 2014)

Sayın Murray McCully (23-24 Mayıs 2016, Dünya İnsani Zirvesi, İstanbul)

Siyasi İstişare Toplantıları

Wellington, 10 Aralık 2012

Ankara, 30 Haziran 2014

Wellington, 13 Ekim 2015

Ahdi Durum

20 Kasım 1933 - Muzahereti Adliye Mukavelenamesi"

5 Temmuz 1958 -Vize Anlaşması

26 Nisan 1990 -Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık Alanında Teknik, Bilimsel ve Ekonomik

İşbirliği'ne İlişkin Mutabakat Zaptı

17 Temmuz 1990 -Karma Ekonomik Komisyon kurulmasına ilişkin mektup teatisi

Ağustos 1993 -Lincoln Üniversitesi ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Orman Bakanlığı

arasında Uzmanların Teknik Eğitimi için Sözleşme

Nisan 1998 - Bilkent Üniversitesi ile Wellington Victoria Üniversitesi arasında İşbirliği

Protokolü

20 Ekim 2000 - İki ülke Dışişleri Bakanlıkları arasında düzenli siyasi istişare mekanizması

kurulmasına ilişkin Mutabakat Muhtırası

12 Mart 2008 – İki ülke Eğitim Bakanlıkları arasında Eğitim İşbirliği Düzenlemesi

24 Haziran 2008 – Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Yeni Zelanda Tarım ve Orman

Bakanlığı ve Yeni Zelanda Gıda Güvenliği Kurumu arasında Veterinerlik Alanında İşbirliği

Düzenlemesi

4 Mart 2010 – Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Yeni Zelanda Hükümeti Arasında Hava

Hizmetlerine Dair Anlaşma

22 Nisan 2010- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Yeni Zelanda Hükümeti Arasında Çifte

Vergilendirmenin Önlenmesine Dair Anlaşma

22 Nisan 2010- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Yeni Zelanda Hükümeti Arasında

Çalışarak Tatil Programı Hakkında Anlaşma